Windows Ve DOS Sistemlerinin Aynı Anda Kullanılması...

Kıdemli bir DOS kullanıcısı olarak, ' DOS prog­ramlarıma her an ihtiyaç duyabilirim' diye Windows altında bir DOS penceresini sürekli açık tutuyor olabilirsi­niz. Ama bu pencerede çoğunlukla DOS programlarını değil de DOS komutlarını çalıştırıyorsanız sistem belle­ğinizi boşa harcıyorsunuz demektir. MS-DOS Bilgi İstemi'nin PIF'i bu komutlar için gerekenden çok daha fazla bellek ayırır. Tabii bu belleği de Windows programlarınızdan çalar. Bu sorunun çözümü, farklı PIF'lere sahip iki DOS Bilgi İstemi simgesi yaratmaktır. Bunlardan biri sadece DOS komutlarını çalıştıracak kadar bellek ayıran bir mini-DOS oturumu, diğeri büyük programları çalıştıracak kadar bellek ayıran maksi-DOS oturumu olabilir. Böylece mini-DOS penceresini her zaman elinizin altında hazır tutup, maksi-DOS'u ihtiyaç duyduğunuzda aça­bilirsiniz. İki ayrı PIF'e sahip iki simge yaratmak zor değildir. MS-DOS Bilgi İstemi'ni çalıştıran standart PIF dosyası, yani DOSPRMPT.PIF, maksi- DOS oturumu için hiç değiştirilmeden kullanılabilir. Öyleyse biz MINPRMPT.PIF isminde daha az bellek kullanan ikinci bir PIF yaratacağız ve bunu ikinci MS-DOS Bilgi İs­temi simgesine atayacağız. Ancak önce işin mantığını kavramak için DOSPRMPT.PIF dosyasına bir göz atalım. Ana (Main) program grubundan PIF Editörü'nü çalıştırın ve DOSPRMPT.PIF dosyasını açın. Program dosyası­nın adının COMMAND.COM olduğunu göreceksiniz. Bu, DOS oturumunu açan programın adıdır; makinanızı açtığınızda DOS'un çalıştırdığı program da budur. Pencere Başlığı kısmında ' MS- DOS Bilgi İstemi' yazılıdır. Bu başlık aynı zamanda DOS penceresi açmak için çift tıkladığınız simgenin ismidir. PIF Editörü penceresinde gerekli en önemli bilgiler KB bilgileridir. Bunların ' default' değerleri 128K ve 640K'dır. Diğer bir deyişle, bellek yeterliyse 640K'ya kadar bellek gerektiren programlarınızı DOS penceresinde çalıştırabilirsiniz. Ancak sizin hedefiniz, mini- DOS oturumu için sadece 128K isteyen bir PIF ve bu PIF'i çalıştıran bir simge yaratmak. İşte bu işi şu aşamaları takip ederek gerçekleştiriyoruz:

• PIF Editörü açıkken Dosya*Yeni (File*New) komutu ile yeni bir PIF dosyası açın ve Program Dosya­sının Adı bölümüne COMMAND.COM yazın.
• Program Başlığı bölmesine ise Mini-DOS Bilgi İstemi yazın.
• İstenen KB değerini 128K olarak değiştirin.
• Dosyayı, MINPRMPT.PIF ismini vererek kaydedin.Bu PIF dosyasına DOS penceresi açacak bir simge yaratmak için şu adımları izleyin:
• Program Yöneticisine dönün ve MS-DOS Bilgi İstemi simgesinin bulunduğu program grubunu açın.
• Dosya*Yeni (File*New) komutunu çalıştırın ve Program Öğesi (Program Item) seçeneğini işaretleyip Tamam'a tıklayın.
• Ekrana gelen diyalog kutusunda Tanım (Description) kısmına bir şey yazmanıza gerek yok, çünkü zaten MINPRMPT.PIF dosyasına başlık ismi yazdık.
• Komut Satırı (Command Line) kısmına MINPRMPT.PIF yazın.
• Tamam düğmesine tıkladığınızda program grubu içinde yeni bir simge belirecek.

Bu yeni simgeyi DIR, COPY, REN, FORMAT gibi sık kullandığınız, 128K'dan az bellek gerektiren bütün DOS komutlarını çalıştırmak için kullanabilirsiniz. Bu komutlara HELP dahil değil, çünkü bu komut veri dosyasını açabilmek için 300K gerektiriyor. Bu komutu mini-DOS penceresinde çalıştırdığınızda ' Bellek yetersiz' mesajı alacaksınız, ama diğer bütün DOS komutlarını mini-DOS penceresinde çalıştırabilirsiniz. Bununla beraber DOS komut istemini Windows altından değil de direk açıp kullanmak isteyebilirsiniz. Bunun için bilgisayarın Boot işlemi sırasında DOS sisteminden açılması gerekmektedir. Bu işlem açılışta F8 tuşuna basılarak bir menü ile gerçekleştirilebilir. Ancak her seferinde F8 tuşuna basmak can sıkıcı olmakta ve her zaman denk getirileme­mekte. Bunun için root rehberinde bulunan MSDOS.SYS dosyasının Salt Okunur, Gizli ve Arşiv öz niteliklerini kapatarak bir metin editörü ile görüntüleyin. (EDIT.COM bu dosyayı açacaktır.) Bu dosyanın içinde BOOT­GUI=1 satırını BOOTGUI=0 olacak şekilde değiştirin ve dosyayı kaydedip çıkın. Bilgisayarı boot edin ve Windows açılırken logodan sonra DOS komut satırına düştüğüne şahit olacaksınız. Bundan sıkılırsanız yine bu dosyayı açıp BOOTGUI=0 satırını BOOTGUI=1 yapın.

Windows Altında DOS Ayarları...

Windows 95 ile çalışırken DOS’u bir kenara atmak o kadar da mantıklı değil. Çünkü en azından oyunların çoğu henüz hala DOS oyunları ve bunların da Windows 95 ile problem çı­kartmak gibi "kötü huyları" bulunuyor. Çoğu DOS oyununu doğru dürüst çalıştırabilmek için Windows 95’ten çıkıp bilgisayarı DOS ile açmak gerekiyor. Aşağıda bulacağınız minik püf noktalarını kullanarak Windows 95’in başlangıç ayarlarını değiştirebilirsiniz.

1.      Windows 95 altında çift-boot (dual boot) seçeneğinin çalışabilmesi için MSDOS.SYS dosyasının içinde BootMulti=1 satırı yer almalı. Eğer yoksa herhangi bir metin editörünü kullanarak bu satırı bu dosyaya ek­leyin.

2.      Açılışta boot menüsünü görüntülemek için MSDOS.SYS dosyasının içinde BootMenu=1 satırı yer almalı.

3.      Boot menüsünü ekranda Starting Windows 95... satırını gördüğünüzde tuşuna basarak da açabilirsiniz.

Windows Ve DOS Sistemlerinin Birbirlerine Bellek Açısından Ayarlanması...

Sistemlerine DOS ve Windows yükleyen kullanıcıların karar vermekte zorlandığı konuların başında bellek ayarlarını nasıl yapacakları gelir. Başlangıçta DOS PC'ler sadece belleğin 640K'lık alanından fazlasını kullanamıyorlardı. İşte bu açığı ka­patmak üzere farklı bellek türleri ortaya çıktı. DOS ve Windows dört farklı bellek türü kullanırlar: yerleşik bellek (conventional memory), üst bellek blokları (UMB-Upper Memory Blocks), uzatılmış bellek (XMS - extended memory) ve genişletilmiş bellek (EMS - expanded memory).

• Yerleşik bellek, sisteminize takılı ilk bellek modülünün ilk 640K'lık bölümüdür.
• Üst bellek blokları, yerleşik belleğin üstündeki 384K'lık bellek alanıdır. Bu alan yalnızca okunabilir bellek (ROM) yongaları ve ilave RAM modülleri ile ilgili kodlar için kullanılır. Ayrıca, belleğe yerle­şen TSR programlar da yerleşik bellekten bu alana aktarılarak 640K'nın boş yere kullanılması önlenir.
• Uzatılmış bellek sisteminizde ilk 640K'lık bellekten sonra 1024K'dan (1MB) başlayan toplam bellek alanıdır. Uzatılmış belleğin ilk 64K'sı Yüksek Bellek Alanı (HMA- High Memory Area) olarak adlandı­rılır. Yüksek Bellek Alanı DOS 5 ve üstü DOS sürümleri ve Windows tarafından kullanılır. Windows 3.x'in çalışabilmesi için 1MB'ın üstündeki bellek alanının en azından bir kısmının uzatılmış bellek ola­rak tanımlanması gereklidir. Windows 95 ve OS/2 ise bu bellek türleri arasında bir ayırım yapmaz
• Genişletilmiş bellek, yine 1 MB'ın üstündeki bellek alanıdır, ancak uzatılmış bellekten farklı şekilde ta­nımlanmıştır. Bazı DOS programları bu tür bellek isterler.

Sizin anlayacağınız, DOS programları genelde sadece yerleşik ve genişletilmiş bellek kullanırlar. Buna karşılık Windows sadece yerleşik ve uzatılmış bellek türlerini kullanır. En az 2MB RAM'e ve 386 işlemciye sahip bir PC'de Windows, ' Geliştirilmiş 386 Kipi' (386 Enhanced mode) adı verilen kipte çalışabilir ve gerekirse uzatıl­mış belleği genişletilmiş bellek haline dönüştürebilir. Bugün artık 286 PC'ler ortadan kalktığına göre herkesin Geliştirilmiş 386 kipinin olanaklarından faydalanabileceğini söylemek mümkün. CONFIG.SYS dosyasında bulunan EMM386.EXE satırı uzatılmış belleği genişletilmiş bellek haline getirmeye yarar. Ancak bu bellek türü, aynı alanı kullanmasına karşın, daha ağır bir bellek türüdür ve Windows'un yavaşlamasına neden olabilir. Bu nedenle, Windows'un ve Windows altında çalıştırdığınız DOS programlarının optimum performansta çalışması için sisteminizdeki tüm genişletilmiş belleği uzatılmış bellek haline getirmenizi öneririz. Bunun yöntemi CON­FIG.SYS'deki EMM386.EXE satırının başına REM yazarak satırı iptal etmektir. Ancak Windows dışından ça­lıştırmak istediğiniz DOS programları varsa EMM386.EXE satırını tekrar aktif hale getirebilirsiniz. Özellikle bazı DOS oyun programları genişletilmiş bellek istedikleri için bu gereklidir. DOS'un MEMMAKER programı ile bellek ayarlarınızı yaparken size genişletilmiş (EMS) bellek gerektiren programınız olup olmadığı sorulur. Bu soruya Evet yanıtını verdiğinizde yukarıda sözünü ettiğimiz EMM386.EXE satırı CONFIG.SYS dosyasına ekle­nir. Bu soruya Evet yanıtı verip gerekirse EMM386.EXE satırının başına REM yazmak ve sadece genişletilmiş bellek gerektiren programları çalıştırmadan önce satırın başındaki REM yazısını kaldırmak akıllıca bir çözüm­dür. Windows 3.x'in çalışması için mutlaka gereken uzatılmış belleği (XMS) kullanabilmek içinse CONFIG.SYS dosyasında HIMEM.SYS satırı mutlaka bulunmalıdır. Windows 3.1'in düzgün çalışabilmesi için en az 4MB uzatılmış belleğe sahip olmalısınız. Windows for Workgroups veya belleğe aç programlar kullanacaksanız bellek miktarının en az 8 MB olmasını öneririz.

Windows’un DOS Altında Performansının Arttırılması...

WINDOWS altında DOS programları çalıştırıyor­sanız, Windows'un 'default' ayarları DOS programlarınız için en iyi ayarlar olmayabilir. Windows'un ' default' ayarları, kullandığınız DOS programları ve her birine işlemciden ne kadar zaman ayırmanız gerektiği hakkında kaba tahminlerde bulunur. Tabii bu ayarlar Windows altında çalıştırdığınız DOS programlarının performansını düşürebilir. Neyse ki bu ayarlardan çoğunu kendiniz değiştirebilirsiniz. Windows, DOS programlarınızı ayrı ayrı kontrol edebilen program bilgi dosyası (PIF- Program Information File) adında 545 byte'lık dosyalar yaratma­nıza izin verir. PIF dosyasının adı programın çalıştırılabilir dosyası ile aynıdır. Örneğin WPROC.EXE isimli bir programı çalıştıran PIF dosyasının ismi WPROC.PIF'dir. Windows o program için uygun bir PIF dosyası bula­mazsa, _DEFAULT.PIF isminde bir PIF dosyası kullanır. Bu dosyanın ayarlarını değiştirip en uygun duruma getirmek için Windows'un PIF Editörü'nü kullanmak gerekir. _DEFAULT.PIF dosyasına ince ayar yapabilmek için PIF Editörü'nden Windows dizini altındaki _DEFAULT.PIF dosyasını açın. Sonra ilgili alanlarda aşağıdaki değişiklikleri yapın:

1.  Program Dosyası Adı :

(Program File Name) Bu alanda normalde _DEFAULT.BAT ismi görünür. Bu ismi yüzde (%) işaretleri ile çevrili bir değişken ismi ile değiştirerek PIF'e bire çevre değişkeni ekleye­bilirsiniz. Bunun için _DEFAULT.BAT'ı silip yerine %COMSPEC% yazın. Bu çevre değişkeni siste­minizin komut yorumlayıcısına işaret eder. Bu da DOS kullanıcıları için COMMAND.COM dosyasıdır. Bazı sdistemlerde _DEFAULT.BAT bulunmayabilir, ancak mutlaka bir COMMAND.COM vardır - bu dosyanın geçerli sürümü . C sürücüsünde olmasa bile network yazılımı ile veya başka bir yazılımla yeri değiştirilmiş olabilir, ancak mutlaka vardır. %COMSPEC% satırı doğru COMMAND.COM'u bulur. Bu satırı yazarak _DEFAULT.BAT dosyasını kadetmeye çalıştığınızda PIF editörü dosyanın geçerli bir EXE, COM veya BAT soyadı olmamasından şikayet edebilir, ancak siz Tamam düğmesine tıklayarak bu mesajı dikkate almayın.

2.  Video Belleği :

(Video Memory) Bu alanda Metin (Text) seçeneği işaretli olsun. Grafik ağırlıklı olan DOS programları bile metin kipinde çalışıp otomatik olarak grafik kipine geçebilir. Bir program CGA grafik kipini kullanıyorsa Netliği Düşük Çizim (Low Graphics) seçeneğini işaretleyebilirsiniz. Program EGA veya VGA grafik kipini kullanıyorsa ve sorun çıkarıyorsa Netliği Yüksek Seçim (High Graphics) seçeneği işaretlenebilir.

3.  Bellek Gereksinmeleri :

(Memory Requirements) Gerekli KB (KB Required) seçeneğini 128 olarak bı­rakabilirsiniz; ancak İstenen KB (KB Desired) kutusundaki değeri -1 olarak değiştirin. Böylece Windows, DOS uygulamalarına mevcut bütün yerleşik belleği ayıracaktır. Hatta bu ayarla Windows programlarına ayırılan bir miktar bellek de DOS uygulamasına verilecektir.Bu değerin -1 olarak değişti­rilmemesi gereken durum ise sadece DOS komut satırının çağırıldığı durumlardır. DOS komut satırını kumanda eden PIF, DOSPRMPT.PIF'dir. MS-DOS komut satırını çağırdığınızda bellekten tasarruf ede­bilmek için DOSPRMPT.PIF dosyasındaki Gerekli ve İstenen KB değerlerinin ikisini de 128K olarak değiştirin. Sadece 128 K'lık bellek ile herhangi bir DOS programını çalıştıramazsınız ama bu programı kendi PIF'i ile (uygun şekilde ayarlanmışsa) çalıştırabilirsiniz. DOS komut satırından kullanılan tüm DOS komutları ise 128K'dan az bellek gerektirdiğinden, bu ayarlar Windows altında DOS penceresi açmanızı ve DOS komutlarını kullanmanızı engellemez. Bir DOS penceresi açıp ona ayrılan belleği 128K ile sınırlarsanız diğer pencerelere daha fazla bellek kalacaktır.

4.  EMS ve XMS Bellek :

Bu ayarlar, bir DOS programının PIF dosyası kumandayı ele aldığında o uygu­lamaya ayrılan genişletilmiş ve uzatılmış bellek miktarını belirler. Bu alanda hem Gerekli KB hem de KB Sınırı değerlerini 0 yapmanızı öneririz. Böylece Windows'un EMS ve XMS işlemlerini yürütmek için bellek ayırmasına gerek kalmaz ve sisteminizin performansı artar. Tabii, Windows altında EMS veya XMS bellek kullanan bir DOS uygulamaları çalıştıracaksanız, bu uygulamaların her biri için ayrı bir PIF yaratabilirsiniz. Bu gibi durumlarda Gerekli KB değerini 256K'ya getirin ve programın bellek sınırı için en uygun değeri seçin. -1 değeri Windows'un bellek üzerinde herhangi bir sınırlama getirme­yeceğini gösterir.

5.     Görüntü Kullanımı :

(Display Usage) DOS uygulamaları tam ekran boyutunda, pencere içinde olduğun­dan daha hızlı çalışır. Bu yüzden bu seçeneği Tam Ekran (Full Screen) olarak değiştirin. Bununla bir­likte, hızlı bir sisteme sahipseniz, Pencere seçeneğini işaretleyebilirsiniz.

6.     Artalan ve Ayrıcalıklı :

(Background, Exclusive) _DEFAULT.PIF dosyasında bu seçeneklerin ikisinin işaretini de kaldırabilirsiniz. Artalanda veya ayrıcalıklı olarak çalışacak DOS programlarınız varsa her biri için birer PIF yaratabilirsiniz. Artalan seçeneği işaretliyse, Bir DOS programını artalanda çalıştır­mak Windows uygulamalarının performansını düşürür. Öte yandan Ayrıcalıklı seçeneği işaretli bir DOS uygulamasını çalıştırmak, o program kapatılana kadar arka plandaki tüm Windows faaliyetlerini durdu­rur.

7.     Artalan ve Önalan :

(Background, Foreground) PIF Editörü'nün İleri Düzey (Advanced) düğmesine tıkladığınızda yeni bir diyalog kutusu açılır. Bu kutunun en başında çoklu görev (multitasking) için artalan ve önalan öncelik ayarları yer alır. Bu ayarlar, bir DOS programı simge durumunda (artalanda) veya tam ekran (önalanda) çalışırken ona ne kadar işlemci zamanı ayırılacağını belirler.Artalan ve Önalan Önceliği değerleri 0 ile 10,000 arasında olabilir. Tüm Windows programlarının artalan ayarı ' default' olarak 50, önalan ayarı 100'dür. (Bu ayarları Geliştirilmiş 386 bölümünden değiştirebilirsiniz.) Bir DOS programının önalan ayarını 100 yapmışsanız ve bu programı Windows altında çalıştırırsanız, DOS uygulamasına işlemci 100 birim zaman, Windows'a 50 birim zaman ayırmış olur. Yani, DOS programı üçte bir daha az performansla çalışır.Bir DOS programının PIF'ini yarattığınızda önalan değe­rini maksimuma, 10,000'e, artalan değerini ise 5,000'e getirebilirsiniz. 10,000 değerinin özel bir anlamı vardır: Windows'a bütün işlemci zamanını o uygulamaya Ñ işlem yaptığı sürece Ñ ayırmasını söyler. İşlemci, ancak DOS programı durduğunda Ñ örneğin bir tuşa basılması gerektiğinde Ñ artalanda çalış­ması gereken Windows uygulamalarına zaman ayırabilir. Elbette elzemm Windows işlemlerinin yürü­mesi için 10,000 ve 5,000 değerleri çok yüksek kalıyorsa, bu değerler düşürülebilir.

8.     Bellek Seçenekleri :

(Memory Options) Bütün bu seçeneklerdeki işaretleri kaldırabilirsiniz. Tabii bunun da bir istisnası var: Windows'un sabit diskteki takas dosyasını kullanmasını önlemek için belleğin bir kısmını ' kilitlemezseniz' DOS uygulaması çalışmıyorsa buradaki seçenekleri kullanmanız gerekir.

9.     Görüntü Seçenekleri :

(Display Options) Metin Kipine Öykün seçeneği dışında buradaki tüm seçenek­leri de iptal edebilirsiniz. Bu seçeneğin kalması DOS oturumunda metinlerin daha hızlı yazılmasını sağlar. Ancak, Windows altında çalıştırdığınız DOS programı ekrana anlaşılmaz karakterler çıkartıyorsa bu seçenekteki şareti de kaldırabilirsiniz.

10. Diğer Seçenekler :

(Other Options) Hızlı Yapıştırmaya İzin Ver ve PrtSc dışındaki tüm seçeneklerdeki işareti kaldırabilirsiniz. Hızlı Yapıştırmaya İzin Ver seçeneği, DOS programı Pano'dan yapıştırılan metni Windows'un aktardığı kadar hızlı kabul edemiyorsa işe yarar. PrtSc seçeneği ise, Print Screen tu­şuna bastığınızda DOS uygulamasının ekran görüntüsünü yazıcıya yollamasına izin verir. Bu seçenek­teki işareti kaldırırsanız, bir DOS oturumunda Print Screen tuşuna bastığınızda ekran görüntüsü sadece Windows'un Pano'suna kopyalanır, yazıcıya gönderilemez. PIF Editörü ile gerekli değişiklikleri yap­tıktan sonra Dosya menüsünü açıp Kaydet veya Farklı Kaydet komutuna tıklayın. Genelde Windows PIF dosyalarını \WINDOWS dizini altında tutar. Ama sisteminizi özelleştirmek istiyorsanız veya WINDOWS dizinine dosya eklemeyi istemiyorsanız, PIF dosyalarını, AOUTOEXEC.BAT dosyasında PATH= satırı ile yolu tanımlanmış (her dizinden otomatik görülebilen) herhangi bir dizine de kaydede­bilirsiniz. PIF dosyalarının başka sırları da var. Bu sırları Kapak Konumuzun iler ki bölümlerinde açık­lıyoruz. Windows şık bir arabirim sunuyor olabilir, ama anlaşılan Windows altında çalıştırılacak DOS uygulamalarına pek önem verilmemiş. Neyse ki Windows ve DOS'un uyumlu birlikteliğini sağlamak için gerekli araçlar unutulmamış. Örneğin Windows altında sık sık hata mesajları ile karşılaşıyorsanız, Windows'unuz açılmıyorsa, DOS'tan da yardım alarak bu sorunları çözme şansınız var. Bu işin sırlarını da ' Windows'a İlkyardım' başlıklı kutuda açıklıyoruz. Kısacası, biraz zahmetli olsa bile bu evliliğin mutlu yürümemesi için hiçbir neden yok.